સાજન, થોડો મીઠો લાગે – હરીન્દ્ર દવે

હોઠ મલકે તો મોટી મહેરબાની
સાજન, થોડો મીઠો લાગે;
તારી સંગાથે પ્રેમનો અજાણ્યો
મુલક ક્યાંક દીઠો લાગે!

સંગાથે હોય ત્યારે અટવાતા ચાલીએ
કે એકલાનો રાહ એકધારો,
મઝધારે મ્હાલવાનો મોકો મળ્યો, તો
ભલે આઘો ઠેલાય આ કિનારો!
મધમીઠો નેહ તારો માણું
સંસાર આ અજીઠો લાગે.

રાત આખી સૂતો ક્યાં સૂરજ, સવારે
એની આંખમાં ઉજાગરાની લાલી.
લથડીને ચાલતી આ ચંચલ હવાનો હાથ
ઊઘડેલા ફૂલે લીધો ઝાલી;
તારી આંખના ઉજાગરાનો
છલકાતો રંગ જો મજીઠો લાગે!

- હરીન્દ્ર દવે

ઝૂક્યો છે…

વાયરાએ ડાળને કૈં પ્રશ્ન પૂછ્યો છે,
છાંયડો પણ પાંદડાનો સહેજ ઝૂક્યો છે.

સૌ કણાંના જાણતલનું એમ કહેવું છે,
છોકરીની આંખમાં વંટોળ ઘૂસ્યો છે.

ત્રાગડામાં ખૂબ વીંટી સ્વપ્ન કુંવારા,
પીપળો વારાંગનાએ આજ પૂજ્યો છે.

ન્યૂઝ દૂધિયા રંગથી અખબારમાં છાપો,
એક ડોસાને સવારે દાંત ફૂટ્યો છે.

ઠેક આપી જાય છે કાયમ નજર મીઠી,
એમ કૈં ઝૂલો અમસ્તો રોજ ઝૂલ્યો છે !!

હસ્તરેખાને બદલવા હોય બીજું શું ?
મેં જ મારા હાથને લ્યો, આજ ચૂમ્યો છે.

આમ નહીંતર શ્વાસ રાતાચોળ થૈ જાતા ?
છોડ મહેંદીનો ખરેખર ક્યાંક ઊગ્યો છે !!

– હેમંત ગોહિલ ‘મર્મર’

અદકાં અજવાળાં એની આંખમાં રે લોલ

પ્રભુએ બંધાવ્યું મારું પારણું રે લોલ
પારણીએ ઝૂલે રે ઝીણી જ્યોત રે
અદકાં અજવાળાં એની આંખમાં રે લોલ

નભથી પધારી મારી તારલી રે લોલ
અંગે અંગે તે ઓતપ્રોત રે
અદકાં અજવાળાં એની આંખમાં રે લોલ
લેજો રે લોક એનાં વારણાંરે લોલ
પુત્રી તો આપણી પુનાઈ રે
અદકાં અજવાળાં એની આંખમાં રે લોલ

ઓસરિયે, આંગણિયે,ચોકમાં રે લોલ
વેણીના ફૂલની વધાઈ રે
અદકાં અજવાળાં એની આંખમાં રે લોલા
અમૃત દેવોનું દિવ્ય લોકમાં રે લોલ
લાડલી લાવી આ ઘેર ઘેર રે
અદકાં અજવાળાં એની આંખમાં રે લોલ

સરખાં સહુ હેત એને સીંચજો રે લોલ
લીલા સપનાની જાણે લહેર રે
અદકાં અજવાળાં એની આંખમાં રે લોલ
બાપુની ઢાલ બને દીકરો રે લોલ
કન્યા તો તેજની કટાર રે
અદકાં અજવાળાં એની આંખમાં રે લોલ

ઉગમણે પહોર રતન આંખનું રે લોલ
આથમણી સાંજે અજવાસ રે
રમતી રાખોને એની રાગિણી રે લોલ
આભથી ઉંચેરો એનો રાસ રે
અદકાં અજવાળાં એની આંખમાં રે લોલ

— મકરન્દ દવે

Always leave office on time

સામે કિનારે

કહે છે, ઉનાળો તો આંસુઓ સારે
ને કારણ પૂછું છું તો કપડાં નિતારે,

તમે કાલ રાત્રે જે સપનાં ઉઘાડ્યાં
એ હમણાં બતાવું કે કાલે સવારે ?

અહીં ક્યારનો એમ બેસી રહ્યો છું,
કે પડછાયો મારો છે સામે કિનારે.

ઘણીવાર એમ જ ગગનમાં જઉં છું,
મને ચાંદ પોતાના ઘરમાં ઉતારે.

હવે ઉંઘ આવે તો દરિયાઓ ઢોળું,
ભલી આંખ મારા જ જેવું વિચારે.

અહીં રમ્ય ખુશ્બો અને કંટકો છે
એ જાણીને જે કોઈ આવે, પધારે.

સમય હોય ડંકા તો ચાલો વગાડો
અમે જોઈએ બાર વાગે છે ક્યારે ?

– મનહર મોદી

સ્મરણોનું અજવાળું

સાંજ ઢળે ને આવે તારાં સ્મરણોનું અજવાળું .
સાજણ, કેમ કરી સંભાળું !

એક અમસ્થી અટકળ લઇને કેમ બધું શણગારું ?
ભીંત,ટોડલો,આંગણ,ઉંબર ને હોવું આ મારું.
ઉજાગરાને આંખે આંજી શમણાં પાછાં વાળું.
સાજણ,કેમ કરી સંભાળું !

ઉભડક જીવે બારસાખ પર સૂક્કાં તોરણ ઝૂલે;
સૂરજનું છેલ્લું કિરણ લઇ ઇચ્છા અઢળક ખૂલે;
પાંગત પર બેસીને ઠાલાં પડછાયાં પંપાળું.
સાજણ,કેમ કરી સંભાળું !

-વિમલ અગ્રાવત

સાથે ચાલ તું !

જિંદગીભર આપણો છે સાથ, સાથે ચાલ તું !
હાથમાં મારા મૂકી દે હાથ, સાથે ચાલ તું !

હરકદમ પર કેટલાં પ્રશ્નો કસોટી કેટલી !
આ હજી તો માત્ર છે શરુઆત, સાથે ચાલ તું !

આપણું આ મૌન પણ દુનિયાને સંભળાતું હશે,
લે હવે કરવી નથી કંઈ વાત, સાથે ચાલ તું !

કોઈ પણ મારા વિચારોમાંય ફરકે ના હવે,
એકલી છે ખૂબ મારી જાત, સાથે ચાલ તું !

- રિષભ મહેતા

કોક સવારે

કોક સવારે સૂરજ ઊગે તે પહેલા હું ઊગું ;
મનતરંગથી ફેલાતો બસ ક્યાંનો ક્યાં જઈ પૂગું.

કોઈ ન જાણે કિયા દેશનો વાસી ને કાંઆવ્યો,
ખભે ઝૂલતી ઝોળીમાં કેવું કેવું લઈ આવ્યો.
ખોવાયું તે ખોળું ને આ મન સદાયનું મૂંગું
કોક સવારે સૂરજ ઊગે તે પહેલા હું ઊગું.

અજાણતાંમાં ખીલ્યું'તું જે મહિમાવંતું સપનું,
ખરી પડ્યું ઓચિંતું મારે હતું ખૂબ એ ખપનું;
ભાળ ન પામે કોઈ ભીતરે ભર્યું કેટલું રૂંગું...
કોક સવારે સૂરજ ઊગે તે પહેલા હું ઊગું.

- હરિકૃષ્ણ પાઠક

ગઝલ લખજો

હજારો વર્ષમાં પહેલી વખત જે કંઈ બને બનજો
બધાની આંખ ઊઘડે એટલી મારી ગરજ પડજો.

અહીં સુક્કું અને લુખ્ખું વળી ટુકડે જિવાયું છે
હવે એ સર્વને ભેગું જીવું એવી ક્ષણો મળજો.

ઝરૂખો બારીઓ આકાશ ને એવું ઘણું જોયું
તમે કેવળ અને એક જ રહો એ દૃશ્ય વિસ્તરજો.

સૂરજ ઊગે તો અજવાળું અને ડૂબે તો અંધારું
એ સમજું છું ને અંદર છું એ જાણો તો મને હસજો.

મને માફક છે મારો દોષ ને તેથી સલામત છું
કહેવી હોય એની વાત તો સુંદર ગઝલ લખજો.

- મનહર મોદી

मकान चाहे कच्चे थे

मकान चाहे कच्चे थे
लेकिन रिश्ते सारे सच्चे थे...

चारपाई पर बैठते थे
पास पास रहते थे...

सोफे और डबल बेड आ गए
दूरियां हमारी बढा गए...

छतों पर अब न सोते हैं
बात बतंगड अब न होते हैं...

आंगन में वृक्ष थे
सांझे सुख दुख थे...

दरवाजा खुला रहता था
राही भी आ बैठता था...

कौवे भी कांवते थे
मेहमान आते जाते थे...

इक साइकिल ही पास था
फिर भी मेल जोल था...

रिश्ते निभाते थे
रूठते मनाते थे...

पैसा चाहे कम था
माथे पे ना गम था...

मकान चाहे कच्चे थे
रिश्ते सारे सच्चे थे...

अब शायद कुछ पा लिया है,
पर लगता है कि बहुत कुछ गंवा दिया...

जीवन की भाग-दौड़ में -
क्यूँ वक़्त के साथ रंगत खो जाती है?

हँसती-खेलती ज़िन्दगी भी,
आम हो जाती है।

एक सवेरा था,
जब हँस कर उठते थे हम...

और

आज कई बार,
बिना मुस्कुराये ही
शाम हो जाती है!!

कितने दूर निकल गए,
रिश्तो को निभाते निभाते...

खुद को खो दिया हमने,
अपनों को पाते पाते...

--हरिवंशराय बच्चन

ના પૂછ તું

આ ચરણથી રેતના સગપણ વિષે ના પૂછ તું,
શ્વાસમાં તરતા અફાટી રણ વિષે ના પૂછ તું.

રોજ છાતી પર છલાંગો મારતા છૂંદે મને,
એ અભાવોના નીકળતા, ધણ વિષે ના પૂછ તું.

સાવ સીધા માર્ગ પર, ડગલુંય મંડાતું નથી,
ભીતરી અવઢવ અને અડચણ વિષે ના પૂછ તું.

જળ અને જળની છટાઓ લે, ગણાવું હું તને ,
પ્યાસની મારી સફળ સમજણ વિષે ના પૂછ તું.

મેં મને ધાર્યો હતો એવો ન નીકળ્યો ક્યાંય પણ,
જાત આખી જોઈ એ દર્પણ, વિષે ના પૂછ તું.

જે મળે એને હયાતીનો પૂછે છે અર્થ એ,
દોસ્ત ‘વંચિત’માં ઉછરતા જણ વિષે ના પૂછ તું.

- વંચિત કુકમાવાલા

ગેરસમજણ

ગેરસમજણ સામટી ફેલાવ ના !
દુશ્મનોની જેમ તું બોલાવ ના !

એક તો મનથી બહુ દાઝેલ છું ;
ગત – સમયનું તાપણું સળગાવ ના !

કોણ સમજ્યું છે અહીં કિંમત કદી ?
વ્યર્થ  તું સંબધ વચ્ચે લાવ ના !

મેં સમજવામાં નથી ગલતી કરી ;
દોસ્તી શું છે મને સમજાવ ના !

કાં મને પડકારવાનું બંધ કર !
કાં સુલેહી વાવટો ફરકાવ ના !

                        –  શૈલેન રાવલ

જોયા કરવું

જળ-માટી, આકાશ- પવન-અગ્નિને ભળતાં અર્ધું-પર્ધું જોયા કરવું !
પંચમહાભૂત હરતાં-ફરતાં રૂપ બદલતાં, અર્ધું-પર્ધું જોયા કરવું !

કાચી-પાકી ડાળ વિચારે, અગન તિખારે પ્રગટી જઈને પૂરણ થાવું,
પૂરણ ધ્યાને અર્ધું બળતાં – અર્ધું ઠરતાં, અર્ધું-પર્ધું જોયા કરવું !

હોય અખંડે ખંડિત સૂરજ ઝાકળના કણ કણ માંહે ક્ષણ ક્ષણ વેરાતો,
જેમ તૂટેલા દર્પણમાં બીંબો તરફડતા, અર્ધું-પર્ધું જોયા કરવું !

જીર્ણ – જળેલું, ફસકીને ફાટેલું વસ્તર, ક્યાં લગ ટાંકા ટેભા કરવા ?
આ સાંધ્યું, આ ચરડ ચરડ ચિરાડા પડતા, અર્ધું-પર્ધું જોયા કરવું !

ભીનેરા દિવસોના કીડા પાન કતરતાં, તીણાં નહોરો ખચ ખચ ખૂંપે,
લીલી ડાળો, થડ – વૃક્ષોના મૂળ થથરતાં, અર્ધું-પર્ધું જોયા કરવું !

-  દક્ષા બી. સંઘવી

તું કહે તો

આ સમયને હું ન થંભાવી શકું,
તું કહે તો સહેજ લંબાવી શકું.

રોજ તો આવે નહીં એ જાણું છું,
શક્ય છે, ક્યારેક બોલાવી શકું.

એટલો અધિકાર દે, મારા સનમ !
ધારું ત્યારે દ્વાર ખખડાવી શકું.

ઝાંઝવા ક્યાં છું, સરોવર છું હું તો,
કોઈને હું કેમ તરસાવી શકું ?

આટલી છે વાત મારા હાથમાં,
સ્વપ્નમાં તુજને હું શોભાવી શકું.

વાત પૂરી જે ન સમજાણી મને,
એ જગતને કેમ સમજાવી શકું ?

‘રાજ’ મારી જેમ તરસ્યા થાય તો,
ઝાંઝવાને હું ય લલચાવી શકું.

-   ‘રાજ’ લખતરવી

સખી સુખનું સરનામું – ઇસુભાઈ ગઢવી

સખી સુખનું સરનામુ તો સમજણ કહેવાય
સખી સમજણ તો લાગણીનું સગપણ કહેવાય

મટકાભર આંખથી ઓઝલ થવાય પછી મટકું મરાય તો કહેજો
અંદર ને અંદરથી આઘા જવાય પછી ઓરા થવાય તો કહેજો
ભીતરના ઓરડાની એવી ઓકાત ના બારા જવાય ના અંદર રેવાય
સખી સુખનું સરનામુ તો સમજણ કહેવાય

સાત સાત દરિયાઓ સામે છલકાય તોય છાંટો પીવાનું થાય મન ?
આંગણે ને ઓસરીમાં ઉગેલા હોય તોય વ્હાલા ન લાગે થોર વન
હોય જીવતરના વગડામાં ઉઘાડી પાનીયું તોય સંતાપો હરખાતા હૈયે જીરવાય
સખી સુખનું સરનામુ તો સમજણ કહેવાય

પીડાના પહાડ ક્યાંય પથરાતા ન્હોય પણ પીડાઓ પહાડ જેવી હોય
વ્હાલપના મધપૂડા ઉછરતા હોય તો દુ:ખિયારા ડંખ ક્યાંક હોય
ક્યાંક તનથી મળાય ક્યાંક મનથી મળાય એમ મળવાની નદીયુંમાં મોજથી તરાય
સખી સુખનું સરનામુ તો સમજણ કહેવાય

કુંડળીઓ મળવાથી મનના મેળાપની શક્યતાઓ હોય ના સાચી
આખો હરખાય એટલે હૈયું હરખાય ? એવી ધારણાઓ હોય સાવ કાચી
લીલાંછમ ચોમાસા ઓળઘોળ થાય તોય પાનખર આવે તો પ્રેમે પહેરાય
સખી સુખનું સરનામુ તો સમજણ કહેવાય

સૂકા દુકાળનાં તો કારણો કળાય પડે લીલા દુકાળ એનું શું ?
હોળીયું ની ઝાળ તો જીરવી જવાય ઉઠે હૈયે વરાળ એનું શું ?
કાળજાને કાપવાના કરવત ન હોય એ તો ફૂલ જેવી વેદનાની વાતે વહેરાય
સખી સુખનું સરનામુ તો સમજણ કહેવાય

ધાર્યા કરતા વહેલી થઈ ગઈ

ધાર્યા કરતા વહેલી થઈ ગઈ
જાત સદંતર મેલી થઈ ગઈ

મેં હસવાનું શીખી લીધું
દુનિયાને મુશ્કેલી થઈ ગઈ

ઘેંટા પાછળ ઘેંટા ચાલ્યા
સમજણ સાથે રેલી થઈ ગઈ

બે ફળિયાએ પ્રેમ કર્યો તો
વંડીમાંથી ડેલી થઈ ગઈ

દર્પણમાં એવું શું જોયું ?
ઝમકુ ડોશી ઘેલી થઈ ગઈ

- મિલિંદ ગઢવી (ગ.મિ.)